Chúng ta có nên mong đợi trẻ khiếm thính ta có cách cư xử phù hợp với lứa tuổi của mình? Câu trả lời là CÓ! Chúng ta luôn mong muốn con tự tin giao tiếp, đặt một niềm tin cho con giao tiếp như các bé bình thường. Tuy nhiên, vì trẻ bị khiếm thính nên có thể bỏ lỡ những chi tiết tinh tế của xã hội, nên chúng ta cần cố gắng giải thích ý nghĩa đằng sau mỗi cách cư xử và cung cấp nhiều cơ hội để con quan sát, học hỏi và thực hành cách sử dụng phù hợp trong cách nói chuyện và tương tác với người khác. Hãy nhớ rằng cách cư xử gắn liền với sự phát triển nhận thức và ngôn ngữ của con bạn.

Dưới đây là một số lời khuyên để dạy, làm mẫu và khuyến khích con bạn phát triển cách cư xử.

Tạo các mẫu ngôn ngữ xử sự trong các cuộc trò chuyện và chơi đùa: Cách tốt nhất để con bạn học cách cư xử là thông qua quan sát và lắng nghe bạn khi bạn tương tác với người khác và mô hình hóa ngôn ngữ của cách cư xử hàng ngày và chơi.

Luân phiên lượt trò chuyện: Giúp con bạn phát triển các kỹ năng luân phiên. Trong các cuộc trò chuyện, hãy tạm dừng và mong chờ con bạn trả lời.

Khuyến khích lắng nghe tốt: Cho trẻ biết lắng nghe người khác và sau đó đưa ra một lời kể. VD: “ Mẹ nghe nói nãy ba đi công viên. Mẹ tự hỏi nãy ba đi đâu?”

Xây dựng sự hiểu biết về sự đồng cảm: Dùng từ ngữ thể hiện sự đồng cảm với con về cảm xúc của bạn và nói về cảm xúc của người khác.

Đặt ý nghĩa đằng sau mỗi cách cư xử: “Làm ơn, cảm ơn, xin lỗi”  không chỉ là lời nói. Trước khi mong đợi con sử dụng những từ này, hãy giúp con hiểu ý nghĩa của chúng và cảm xúc liên quan đến.

Biết những gì phù hợp với lứa tuổi: Có rất nhiều cột mốc phát triển về nhận thức và ngôn ngữ cần phải xảy ra trước khi con bạn có thể hiểu được “lý do tại sao về cách cư xử. Trên thực tế, trẻ con phát triển đầy đủ lý thuyết về tâm trí (thông tin về suy nghĩ và cảm xúc của người khác khác với mình) cho đến khi 4 tuổi.

Khen con sau những xử sự tích cực: Nếu bạn nhận thấy con bạn tương tác theo hướng tích cực, hãy cho con biết con khiến bạn hoặc người khác cảm thấy thế nào.

Quan sát cách con bạn tương tác với người khác: Năm phút quan sát có thể đến một chặng đường dài. Con bạn có phản ứng với những nỗ lực giao tiếp từ bạn bè không? Con có lắng nghe người khác không? Con đang làm chủ cuộc trò chuyện? Con có đợi lượt trò chuyện không?

Đọc sách cùng nhau: Sách thiếu nhi có thể đưa ra những tình huống nhẹ nhàng và hài hước để thảo luận về những ví dụ tốt và xấu về cách cư xử.

Võ Ngọc – Trợ thính An Khang